سبد خرید خالی است
بر اساس تجربه زلزله های گذشته می توان گفت که دیوارهای یک ساختمان از مهم ترین قسمت های آن می باشند که باید در مراحل طراحی سازه و اجرای ساختمان توجه بسیار ویژه ای به آن ها شود. رفتار درون صفحه و برون صفحه دیوارهای پرکننده تاثیر بسیار مهمی بر عملکرد کلی و کارایی ساختمان در هنگام زلزله دارد. بسیار مشاهده شده است که در زلزله های اخیر مثل زلزله سرپل ذهاب در سال 1396 سازه ساختمان به تنهایی قابلیت تحمل بارهای زلزله را داشته است ولی به علت اثرات دیوار های پرکننده سازه در زلزله دچار آسیب هایی شده است. حال در این مقاله فصد داریم تا ببنیم برای محافظت از دیوار ها در حین وارد شدن بار جانبی به آن چه نمهیداتی باید اندیشیده شود؟
در این مقاله به تشریح اعضایی که منجر به یکپارچه سازی این دیوارها و درگیرکردن آنها با سازه اصلی می شوند می پردازیم، این اعضا که وال پست نامیده می شوند نقش اساسی در یکپارچه سازی و مهار دیوارهای ساختمان دارند. در ادامه به بررسی جامع وال پست به همراه یک ویدیو کاربردی خواهیم پرداخت.
وال پست (wall post) از ترکیب دو کلمه wall و post که به ترتیب به معنی دیوار و نگه داشتن می باشند، تشکیل شده است. بنابراین در لغت به معنای نگه دارنده دیوار است. والپست ها المان هایی غیرسازه ای هستند که هدف از به کارگیری آن ها یکپارچه سازی عملکرد دیوارها و قاب های ساختمانی است. کارکرد کلی آن ها به این صورت است که دیوار را با اسکلت درگیر می سازد و آن را در برابر بارهای جانبی مثل زلزله و باد مهار می کند.
هدف از اجرای وال پست انتقال نیروی جانبی وارد بر میانقاب ها به سازه اصلی است. میانقاب ها که اعضایی غیرسازه ای هستند در صورت عدم اتصال به اسکلت سازه، در هنگام واردشدن نیروهای جانبی مانند زلزله دچار خرابی می شوند و فرو می ریزند و می توانند خسارت های جانی و مالی فراوانی را وارد نمایند حتی اگر اسکلت سازه دچار خرابی نشده باشد. از مثال هایی که در زمینه این خرابی می توان ذکر کرد، زلزله کرمانشاه در سال 1396 است که اینگونه خرابی بسیار مشهود بود.
وال پست ها از نظر مصالح تشکیل دهنده آن ها و نحوه قرارگیری در ساختمان به انواع مختلفی تقسیم بندی میشوند. در یک دسته بندی کلی وال پست ها را می توان به دو دسته زیر تقسیم بندی کرد:
از نظر مصالح تشکیل دهنده به دو دسته فلزی و بتنی تقسیم می شوند که وال پست فلزی در سازه های دارای اسکلت فولادی و بتنی و وال پست بتنی در سازه های با مصالح بنایی کاربرد دارند. وال پست های فلزی یا فولادی را به شکل های ناودانی، نبشی و قوطی می سازند.
وال پست ها را می توان به دو صورت عمودی و افقی اجرا کرد.
مطابق با بند 8-3-5 مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1398 و نیز بند 7-5-3 استاندارد 2800 ویرایش چهارم در خصوص اجرای وال پست ها و دیوارهای جداگر موارد زیر باید رعایت گردد:
1) حداکثر ارتفاع مجاز دیوار غیرسازه ای از تراز کف مجاور 3.5 متر یا 30 برابر عرض دیوار می باشد. در صورت تجاوز از این حد، باید با استفاده از مهارهای افقی مناسب، این الزام محقق شود. مهار افقی (وال پست افقی) باید در طول دیوار به طور پیوسته ادامه یافته و به نزدیک ترین عناصر قائم سازه ای مهار شود.
2) طول آزاد دیوار غیرسازه ای بین دو پشت بند یا کلاف نباید از 40 برابر عرض دیوار و یا 6 متر بیش تر باشد، درغیر این صورت، لازم است با تعبیه مهار قائم، این الزام محقق شود. مهار قائم (وال پست قائم ) باید در تمام ارتفاع دیوار به طور پیوسته ادامه یافته و به نزدیک ترین عناصر افقی سازه ای مهار شود.
3) حداقل نسبت ضخامت به ارتفاع دیوار غیرسازه ای نباید از یک سی ام کمتر باشد. در صورت استفاده از آجر، حداقل ضخامت دیوار غیرسازه ای باید برابر با عرض آجر باشد .
4) دیوار غیرسازه ای که در تمام ارتفاع طبقه ادامه دارد، باید کاملا به زیر پوشش سقف مهار شود.
5) لبه فوقانی (افقی) دیوار غیرسازه ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد، باید با کلاف فولادی یا ناودانی نمره 6 یا معادل مقطع بتن مسلح یا چوبی که به دیوار سازه ای یا کلاف های احاطه کننده دیوار غیرسازه ای متصل باشد، مقید شود .
6) در صورتی که لبه قائم دیوار غیرسازه ای (تیغه) آزاد باشد، این لبه باید به یک تیغه دیگر، یا یک دیوار عمود بر آن، یا کلاف قائم و یا ستونک معادل (وال پست) یک ناودانی فولادی نمره 6 یا مقطع بتن آرمه یا چوبی، با اتصال کافی تکیه داشته باشد .
7) در طرفین تمامی بازشوها می بایست وال پست اجرا گردد.
همچنین در بند 4-9-1-3 مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1392 بر رعایت ضوابط بالا تاکید شده است که در تمام دیوارهای ساختمان، جهت مقاومت در برابر زمین لرزه، ضوابط مبحث ششم مقررات ملّی ساختمان و آئین نامه طراحی ساختمان در برابر زلزله (استاندارد 2800) باید رعایت گردد.
مطابق با مبحث دوم مقررات ملی ساختمان ویرایش 1384، بررسی نقشه های اجرایی برعهده مهندس ناظر و مجری است، بنابراین کنترل اجرای درست و دقیق وال پست ها بر عهده مهندس ناظر سازه و مهندس ناظر معمار می باشد. مهندس ناظر سازه وظیفه کنترل اجرای صحیح وال پست از نظر الزامات سازه ای و لرزه ای و مهندس ناظر معمار هم وظیفه کنترل اجرای دیوارهای داخلی وال پست ها را دارند. درصورتی که در یک سازه برای دیواری مطابق با ضوابط مطرح شده در قبل، نیاز به اجرای والپست باشد اما در نقشه های اجرایی نشان داده نشده باشد، مهندس ناظر باید دستور اصلاح نقشه های اجرایی را به مجری بدهد و اصلاح صورت گیرد. توصیه می‌شود مهندسان ناظر درصورتی که مالک وال پست و نبشی کشی را انجام نداد، برگه پایان کار را مهر و امضا نکنند. در هرصورت اگر وال پست ها مطابق با نقشه های ساختمانی اجرا نگردند و در هنگام وقوع باد یا زلزله دیوارها ریزش کنند و آسیب جانی و مالی به ساکنین وارد گردد، یکی از افرادی که مقصر خواهد بود مهندس ناظر می باشد.
جزئیات وال پست ها باید مطابق با استاندارد 2800 ویرایش چهارم در نقشه های سازه ای درج شود که این جزئیات شامل موارد زیر می باشد:
همچنین مطابق با مطالب ذکر شده در بندهای قبل موارد زیر نیز باید در نقشه های سازه ای درج شوند:
.jpg)