روش های رفع وارنینگ ایتبس

در هنگام مدل سازی سازه در نرم افزار ایتبس ممکن است با انواع خطاهای عمدی و سهوی باعث ایجاد وارنینگ در ایتبس بشویم. روش ها و اقداماتی وجود دارند که با انجام آن ها در حین مدل سازی سازه احتمال مواجه شدن با خطا و ارورهای ایتبس کم می ­شود لذا ابتدا به بررسی این روش ­ها می ­پردازیم و در ادامه با فرض مواجه شدن با انواع خطا و وارنینگ های متداول در  Etabs به روش ­های رفع  آن می ­پردازیم.

پیشگیری از ایجاد خطا و ارور ایتبس به روش اصلاح مختصات نقاط

پس از انتقال تیرریزی اولیه از فایل اتوکد به ایتبس و انجام اصلاحات مربوط به هر طبقه باید مختصات نقاط پروژه اصلاح شوند تا در مراحل بعد دچار خطا در ایتبس نشویم. این اصلاحات باید در فایل متنی مدل سازی انجام شود.

 اما فایل متنی چیست و کجاست؟

هنگامی که فایل ایتبس در یک پوشه ذخیره شود، در آن پوشه مطابق شکل زیر سه فایل با پسوندهای EDB، EBK و ET$ به وجود می­ آیند. فایل با فرمت ET$ فایل متنیِ مدل سازی است.

فایلِ متنی تمامی ویژگی های مدل ساخته شده در نرم ­افزار را به صورت متن در اختیار کاربر قرار می ­دهد. قسمتی از فایل متنی یک پروژه در شکل زیر آورده شده است.

پس از باز کردن فایل متنی به بخش Point Coordinates مراجعه می­‌کنیم. در این بخش مختصات تمامی نقاطی که در نرم‌­افزار ایتبس تعریف شده­ است نشان داده می شود. به عنوان مثال شکل زیر مختصات بخشی از نقاط موجود در پروژه‌ی مورد بررسی را نشان می‌دهد.

همان طور که مشاهده می ­شود در برخی نقاط تعداد ارقام اعشاری مختصات به 10 رقم می­‌رسد که این تعداد ارقام اعشار زیاد می‌­تواند باعث ایجاد وارنینگ در ایتبس شود و باید این ارقام اعشاری رند شوند.

اما رند کردن به چه صورت باید انجام شود؟

این که تصمیم بگیریم تا چند رقم اعشار مختصات نقاط را رند کنیم بستگی به نظر طراح دارد اما معمولا رند کردن تا 3 رقم اعشار گزینه منطقی و مناسبی است. برای این کار اقدام به رند کردن مختصات در یک Save As جدا از فایل متنی می­ کنیم. شکل زیر اصلاح شده فایل متنی اولیه است.

پس از اتمام رند کردن مختصات تمام نقاط این فایل متنی را در یک فایل جدید مانند شکل زیر Import می­‌کنیم و ادامه­‌ ی روند مدل سازی را در فایل جدید انجام می‌­دهیم.

پیشگیری از ایجاد خطا و وارنینگ ایتبس به روش پاک کردن نقاط اضافه

پس از اتمام ترسیم مدل سازه لازم است تا برای جلوگیری از ایجاد وارنینگ در ایتبس نقاط اضافه‌ ­ای که ممکن در حین ترسیم  مدل ایجاد شده باشند، پاک شوند. اما این نقاط اضافه چگونه تشکیل می ­شوند؟ بارها در حین ترسیم مدل سازه پیش می ­آید که یک خط ترسیم و سپس پاک می ­شود. نرم افزار گاهی اوقات پس از پاک کردن خط، نقاط دو سر آن خط را پاک نمی‌­کند. لذا لازم است برای جلوگیری از مواجه شدن با وارنینگ، نقاط اضافه­‌ ای که در حافظه نرم­‌افزار باقی مانده پاک شوند.

برای رفع این مشکل باید در نرم‌­ افزار ایتبس نمای سه بعدی فعال باشد و گزینه مربوط به نمایش المان های صفحه ای و خطی خاموش باشد. یعنی در نمای سه‌­بعدی فقط نقاط را به ما نشان دهد. برای خاموش کردن نمایش المان­ ها­ی صفحه‌­ای گزینه­‌ی Show shells مطابق شکل زیر باید خاموش شود و برای نمایش نقاط باید گزینه Show Joints که در کنار گزینه Show Frames وجود دارد روشن باشد. سپس در نمای سه ­بعدی باید تمامی نقاط انتخاب شده و دکمه Delete کیبورد فشرده شود. با این کار نرم­ افزار ایتبس نقاطی که در مدل سازه از آن­ ها استفاده‌­ای نشده است حذف می­ کند.

نام گذاری مجدد نقاط 

پس از حذف نقاط اضافه باید مجدد گزینه های Show shells و Show Frames روشن شوند. گزینه Show Joints هم می‌تواند روشن مانده یا خاموش شود، روشن بودن یا خاموش بودن این گزینه خللی در روند ادامه کار ایجاد نمی­‌کند. پس از حذف نقاط اضافه لازم است تا نقاط موجود مجدد نامگذاری شوند. نام گذاری نقاط به جه معناست؟ نرم افزار ایتبس برای هر المانی که در آن وجود دارد یک نام اختصاص می­‌دهد. حال که در قسمت قبل تعدادی از نقاط اضافه پاک شدند دیگر نام نقاط به ترتیب نیست لذا مجدد باید نام­ گذاری صورت بگیرد. برای این کار از منوی Edit گزینه‌­ی Auto Relabe All باید انتخاب شود.

پس از این کار نرم افزار یک هشدار به شکل زیر می‌­دهد که پس از نام­‌گذاری مجدد امکان برگشت وجود ندارد و ما هم نیازی به برگشت به نام­‌گذاری قبلی نداریم لذا روی OK کلیک می­‌کنیم.

رفع خطا و وارنینگ ماتریس سختی در ایتبس

پس از اتمام ترسیم سازه در نرم­ افزار ایتبس برای اطمینان از صحت ترسیم و مدل اولیه سازه باید سازه را تحلیل کنیم. ممکنه این سوال مطرح بشه که ما هنوز سازمون بارگذاری نشده پس چرا باید سازه تحلیل بشه؟ در این جا فقط و فقط برای این که مشکلات ترسیمی سازه مشخص بشه سازه را تحلیل می­‌کنیم و هدف از تحلیل سازه به دست آوردن نیرو یا تغییر شکل های سازه نیست.

برای انجام عملیات تحلیل سازه با استفاده از کلید Run Analysis موجود در نرم­ افزار مطابق شکل زیر یا یا زدن دکمه F5 عملیات تحلیل آغاز می­‌شود.

پس از اتمام تحلیل سازه باید گزارش حاصل از تحلیل سازه را از نرم ­افزار ایتبس بگیریم برای این کار لازم است تا از طریق منوی File  گزینه Last Analysis Run Log را مطابق شکل زیر بررسی کنیم.

پس از کلیک بر روی گزینه Last Analysis Run Log یک فایل متنی باز می­ شود که در آن ویژگی ها و خصوصیات سازه تحلیل شده موجود است. این فایل متنی باید به دقت بررسی شود تا در آن خطا و وارنینگ وجود (warning) نداشته باشد. در صورتی که وارنینگ وجود نداشت یعنی مدل­ سازی بدون اشکال است ولی در صورت وجود وارنینگ باید به بررسی و رفع آن بپردازیم.

در صورت وجود خطا و وارنینگ در مدل سازی به صورت زیر نمایش داده می‌شود:

این خطاها باید در همین مرحله رفع شود. اما به چه صورت این وارنینگ ­ها باید حل شود و  چطور متوجه شویم این خطا مربوط به کدام قسمت از مدل ­سازی است؟ در متن این خطاها که به عنوان وارنینگ ماتریس سختی شناخته می­ شود مختصات نقطه ای که دارای ایراد در مدل­ سازی وجود دارد، آورده شده است. برای حل این وارنینگِ ایتبس لازم است تا به تک­ تک نقاطی که در آن وارنینگ وجود دارد مراجعه کرده و مشکل ترسیمی را حل کنیم. معمولا با بزرگنمایی و زوم در نقاطی که در گزارش آمده است مشکل پیدا شده و قابل حل است.

اگر با بزرگنمایی نتوانستیم مشکل را پیدا کنیم با استفاده از Start Animation در حالت سه بعدی می‌توان تغییرشکل­ های سازه را مشاهده کرد و ایراد مدل ­سازی را پیدا کرد.

رفع وارنینگ ماتریس سختی در ایتبس پس از پیدا کردن مشکل در نقاط گزارش شده با استفاده از دستور Trim و Extend در منوی Edit و زیر بخش Align Points/lines/Edges صورت می ­گیرد. توجه شود برای اصلاح این مشکل باید قفل نرم ­افزار باز شود. 

پس از رفع نواقص بار دیگر باید سازه تحلیل شده و گزارش تحلیل در منوی File و قسمت Last Analysis Run Log بررسی شود تا هیچ گونه وارنینگ ماتریس سختی باقی نمانده باشد. لازم به ذکر است که قسمت Last Analysis Run Log در مراحل مختلفی که پروژه پیش می­‌رود بررسی شود تا در آن وارنینگی وجود نداشته باشد.

در ویدیوی زیر که برگرفته از پکیج آموزش طراحی سازه با تدریس مهندس امیر طه نوروزی است، رفع وارنینگ ماتریس سختی در ایتبس آموزش داده شده است.

رفع خطای مرکز جرم سازه در ایتبس

همان طور که پیش تر اشاره شد در هر مرحله از پیشرفت مدل­ سازی و بارگذاری سازه در نرم­ افزار ETABS باید وجود وارنینگ ها بررسی شده و در صورت وجود خطا و وارنینگ باید آن ها را رفع کنیم. برای بررسی وجود وارنینگ در نرم افزار پس از تحلیل سازه به منوی File رفته و گزینه Last Analysis Run Log را انتخاب می­‌کنیم.

در قسمت رفع خطا و وارنینگ ماتریس سختی در ایتبس اشاره شد که در گزارش حاصل از تحلیل سازه وارنینگ­ های ایتبس با مختصات نشان داده می شوند. گاهی اوقات وارنینگ های موجود در این قسمت مختصات حوالی مرکز جرم سازه را نشان می­دهد که در برخی موارد محل برخورد یا اتصال دو عضو یا المان مختلف نیست. به این دسته از ارورها و وارنینگ­ های ایتبس، ارور و وارنینگ مرکز جرم سازه گفته می­‌شود. ارور و وارنینگ مرکز جرم در طبقات مختلف احتمال وقوع دارد.

حال سوال اینجاست راه حل مواجه با وارنینگ مرکز جرم در ایتبس چیست؟

در مواجه با ارور و وارنینگ مرکز جرم باید قفل سازه باز شود. پس از باز شدن قفل، دیافراگم را در طبقاتی که دارای وارنینگ مرکز جرم است برمی داریم. برای این کار سقف طبقاتی که دارای وارنینگ مرکز جرم است باید انتخاب شوند و سپس مطابق شکل زیر از طریق منوی Assign و زیر بخش Shell/Area وارد قسمت Diaphragms شویم.

پس از این کار باید به این طبقات شده دیافراگم از نوع None مطابق شکل زیر اختصاص داده شود.

حال پس از این کار باید مجددا بررسی کنیم وارنینگ های موجود رفع شده است یا خیر؟

برای این کار مجددا سازه را تحلیل کرده و به بخش Last Analysis Run Log رفته و گزارش تحلیل را بررسی می کنیم. اگر وارنینگ برطرف شده بود مشخص است که وارنینگ ETABS به درستی تشخیص داده شده و مربوط به دیافراگم بوده است و در غیر این صورت نیاز به بررسی بیشتر مدلِ سازه می ­باشد.

اگر در مرحله قبل مشخص شد که وارنینگ مربوط به دیافراگم بوده است، برای رفع آن قفل سازه را باز کرده و کف طبقاتی که دیافراگم را از روی آن ها برداشته بودیم انتخاب می­ کنیم. سپس از طریق منوی Assign و زیر بخش Shell/Area وارد قسمت Diaphragms می شویم. با کلیک بر روی گزینه­‌ی Add New Diaphragm یک دیافراگم جدید این­‌بار از نوع نیمه صلب (Semi Rigid) تعریف می‌­کنیم و به طبقاتی که دارای وارنینگ مرکز جرم بودند اختصاص می‌­دهیم.

با این کار وارنینگ مرکز جرم رفع می­‌شود.

رفع مشکل گیر کردن تحلیل سازه روی آنالیز پی دلتا (P-delta)

برای مهندسین طراح سازه گاها پیش آمده است که هنگامی که در نرم ­افزار Etabs دستور تحلیل را صادر می ­کنیم پس از چند لحظه فرآیند تحلیل و آنالیز سازه روی تحلیل پی دلتا (P-delta) گیر می ­کند و عملیات تحلیل پیش نمی ­رود. این مورد هنگامی اتفاق می افتد که در سازه ناپایداری وجود داشته باشد و یا یک المان یا عضو به صورت رها شده وجود داشته باشد و این ناپایداری یا رها شدگی باعث گیر کردن تحلیل سازه روی آنالیز P-delta می­ شود. در این موارد باید یک بار بدون در نظر گرفتن اثر پی دلتا تحلیل سازه انجام شود سپس با استفاده از Start Animation  مطابق شکل زیر تغییر شکل های سازه به دقت بررسی شود تا المان یا عضو مورد نظر پیدا شود. المانی که دارای دارای رها شدگی و یا ناپایداری است دارای تغییر شکل های غیر منطقی و بسیار زیادی است.

خطاها و وارنینگ­ های Check Model

پس از اتمام مدل سازی سازه باید صحت مدل سازی سازه تایید بشود به همین منظور پیش از شروع تحلیل سازه لازم است تا بررسی کنیم مدل ساخته شده در نرم ­افزار ایتبس دارای وارنینگ و خطایی در هندسه نباشد. به همین منظور از گزینه Check Model در منوی Analyze مطابق زیر استفاده می کنیم:

پس از انتخاب گزینه Check Model یک منویی باز می ­شود که نرم افزار Etabs از ما می­ پرسد چه مواردی را در فرآیند چک مدل در نظر بگیرد. مطابق شکل زیر لازم است تا تمامی گزینه ها تیک زده شود تا مدل ­سازی دارای دقت زیادی باشد. مقدار Tolerance for checks  هم که نشان دهنده میزان دقت عملیات بررسی می باشد روی عدد 0/001 متر گذاشته شود.

پس از آن نرم ­افزار ایتبس به بررسی مدل سازه می­‌پردازد و در صورتی که خطا یا اشکالی در مدل سازی نباشد با پیغام Model has been checked, No warning messages ما را از صحت مدل­ سازی با خبر می‌­کند. اگر هم اشکالی در هندسه مدل وجود داشته باشد به مانند شکل زیر نرم افزار به ما اعلام می­‌کند:در صورت وجود اشکال مانند شکل بالا نرم ­افزار مختصات نقاطی که در آن مشکلی وجود دارد، در قسمت Check at به ما نشان می ­دهد. باید با رجوع به این مختصات ایرادات موجود را با روش هایی که قبلا گفتیم برطرف کرد.