مبحث نهم یکی از مهم‌ترین مباحث در آزمون نظارت، اجرا و محاسبات به شمار می‌رود. ویرایش پنجم (ویرایش 99) این مبحث، شامل 23 فصل و 6 پیوست می‌باشد. در این مقاله به تفکیک فصل‌های مهمی که بیشتر در آزمون نظارت و اجرا هدف طراحان سوال بوده‌‌اند را بررسی خواهیم کرد و به نکات ریز آن‌ها میپردازیم.
بند 9-4-4 طبقه‌بندی آرماتورها از نظر شکل‌پذیری
این بند یکی از مهم‌ترین بندهای فصل چهارم این مبحث می‌باشد.
9-4-4-1 آرماتورهای فولادی از نظر شکل‌پذیری به سه دسته تقسیم می‌شوند:
الف- فولاد نرم(S240)، که منحنی تنش- کرنش آن دارای پله‌ی تسلیم بسیار محدود است.
ب-فولاد نیمه سخت(S420,S400,S350,S340)، که منحنی تنش-کرنش آن دارای پله‌ی تسلیم بسیار محدود است.
پ- فولاد سخت(S520,S500)، که منحنی تنش – کرنش آن فاقد پله‌ی تسلیم است.
بند 9-4-6 ویژگی‌های خم پذیری
در سوالات سال‌های اخیر از این بند چندین بار در قالب محاسبه قطر فک خمشی با استفاده از قطر اسمی آرماتور سوال طرح شده است. سوالات این بخش بسیار ساده هستند و تنها نکته‌ی مهم در حلشان پیدا کردن جدول مربوطه در کتاب است، و در واقع برای بهتر پیدا کردن بندهای مورد نظر لازم است با چارت بندی فصول و زیر فصل‌ها آشنایی کامل داشته باشید. و این فقط با تمرین و تکرار بیشتر به‌دست می‌آید. خوشبختانه در مجموعه پاراسیویل و در پکیج آمادگی آزمون نظارت و اجرا، بندهای مهم و پرسوال در قالب جزوات آموزشی به صورت مبحث نامه‌هایی در اختیار داوطلبان عزیز قرار گرفته است. در ادامه به صورت خلاصه با این دو مبحث نامه آشنا می‌شوید؛
-مبحث نامه محاسباتی: در این جزوه، آنچه از بخش های محاسباتی مباحث که نیاز به یادگیری هست و در جلسه آزمون به کمک شما می‌آید برای حل سوال‌های محاسباتی، گردآوری شده است.
-مبحث نامه بندهای طلایی: در این جزوه، نیم دیگر آزمون که مباحث تشریحی هستند، در قالب بندهای طلایی و مهم گردآوری شده است که در جلسه آزمون هم، می‌توانید مباحث غیر محاسباتی را با کمک این جزوه پاسخ دهید.
ویژگی‌های جوش پذیری:
بند 9-4-7 -2 عملیات جوش کاری در دمای 18- درجه‌ی سلسیوس و پایین‌تر نباید انجام شوند.
بند 9-4-7-3 بعد از پایان جوش کاری، باید اجازه داد تا آرماتور به طور طبیعی سرد شود. شتاب دادن به فرآیند سرد شدن مجاز نمی‌باشد.
بند 9-9-3-1 حداقل ضخامت دال یک طرفه
بند 9-9-3-1-1 برای دال‌های توپرکه به جداکننده‌ها (تیغه‌ها) یا دیگر اجزای ساختمانی که احتمال دارد در اثر خیز زیاد آسیب ببینند، متصل نیستند، ضخامت کل دال نباید از مقادیر جدول 9-9-1 که برای بتن معمولی و فولاد با تنش تسلیم
تنظیم شده است، کم‌تر باشد؛ مگر آن که محاسبه‌ی خیز آن‌ها بر اساس بند مربوط به محدودیت‌های خیز دال در همین فصل محاسبه شود. همچنین برای ،
مقادیر جدول 9-9-1 باید در(+ 0.4) ضرب شوند.
دوستان عزیز حتماً در زمان حل تست‌های این قسمت به توضیحات و یادداشت‌های زیر جدول توجه کنید.
بند 9-10-6-1 حداقل ضخامت دال دو طرفه
بند 9-10-6-1-1 در دال‌های دو طرفه بدون تیرهای داخلی بین تکیه‌گاه‌ها در تمامی لبه‌ها، و با حداکثر نسبت دهانه‌ی بزرگ به دهانه‌ی کوچک برابر با 2، حداقل ضخامت دال برای بارهای متعارف باید محدودیت‌های بند (الف) تا (پ) زیر را برآورده کند، مگر این که محدودیت‌های مربوط به خیز محاسبه شده در بند مربوطه برآورده شود.
الف- برابر با مقادیر جدول 9-10-1؛
ب- برای دال‌های بدون کتیبه برابر با 125 میلی‌متر؛
پ- برای دال‌های با کتیبه برابر با 100 میلی‌متر.
با توجه به مطالب فوق حتماً باید برای هر سوال هر دو محدودیت( الف و ب) بند فوق چک شود. برای درک بهتر این موضوع به حل یک تست میپردازیم؛
تست: حداقل ضخامت دال دو طرفه بدون کتیبه در چشمه‌های داخلی چقدر است؟ طول دهانه آزاد برابر با 4 متر و تنش تسلیم فولاد برابر با 280 مگاپاسکال است. مطابق جدول زیر باید از رابطه استفاده شود.
باتوجه به بند (ب) که گفته شده حداقل ضخامت دال برای دال‌های بدون کتیبه برابر با 125 میلی‌متر باید باشد، سوال را حل می‌کنیم در نتیجه چون 111 میلی‌متر محاسبه شده از جدول زیر، از 125 میلی‌متر بند ب کم تر شده پس حداقل ضخامت دال دوطرفه را در این سوال همان 125 میلی‌متر باید در نظر گرفت.
فصل بیستم یکی از فصل‌های پر سوال مبحث نهم می‌باشد که در ادامه به چند بند مهم آن اشاره می‌کنیم، البته توجه داشته باشید کلیه بندهای این فصل مهم هستند اما در این مقاله به بخش‌های پر سوال‌تر این فصل پرداخته شده است.
بند 9-20-5-2 تیرها در قاب‌های با شکل‌پذیری متوسط
بند 9-20-5-2-1-1 محدودیت‌های هندسی: در این تیرها محدودیت‌های هندسی(الف) تا(پ) این بند باید رعایت شوند:
الف- ارتفاع موثر مقطع نباید بیشتر از یک چهارم طول دهانه آزاد باشد.
ب- عرض مقطع نباید کم‌تر از یک چهارم ارتفاع آن و 250 میلی‌متر اشد.
پ- عرض مقطع نباید بیشتر از دو مقدار زیر باشد:
- عرض عضو تکیه‌گاهی در صفحه‌ی عمود بر محور طولی تیر، به اضافه‌ی سه چهارم ارتفاع تیر در هر طرف عضو تکیه‌گاهی؛
- عرض عضو تکیه‌گاهی به اضافه‌ی یک چهارم بعد دیگر مقطع در هر طرف عضو تکیه گاهی.
بند 9-20-5-2-1-2 برون محوری هر تیر نسبت به ستونی که با آن قاب تشکیل می‌دهد، یعنی فاصله‌ی محورهای هندسی دو عضو از یک دیگر، نباید بیشتر از یک چهارم عرض مقطع ستون باشد.
بند 9-20-5-2-1-2 نیز یکی دیگر از بندهای مهم این فصل است و در ادامه به حل یک تست از آزمون نظارت عمران (شهریور 1401) میپردازیم؛
تست: در یک سازه بتنی از نوع قاب خمشی با شکل پذیری متوسط، ستونی به ابعاد800 900 میلی‌متر موجود است. حداقل عرض تیر بتنی(bw) که می‌تواند به گوشه ضلع 800 میلی‌متری آن مطابق شکل زیر متصل گردد و به عنوان تیر مقاوم لرزه‌ای در نظر گرفته شود، به کدام یک از مقادیر زیر نزدیک‌تر است؟
1)350 mm
2)400 mm
3) 450 mm
4)500 mm
دو بند مهم دیگر این فصل بندهای زیر می‌باشند.
بند 9-20-2-7 سطوح شکل پذیری سازه و بند 9-20-6-2-2-5 الزامات وصله‌های پوششی می‌باشد.
بند 9-20-2-7 سطوح شکل پذیری سازه
بند 9-20-5-2-3 آرماتورهای عرضی صفحه353،
بند 9-20-6-2-2-5 یکی از بندهای مهم و پر تکرار در آزمون‌های اخیر بوده است. مطابق این بند استفاده از وصله‌های پوششی در محل‌های زیر مجاز نیست:
الف- در اتصالات تیرها به ستون‌ها؛
ب-در طولی معادل دو برابر ارتفاع مقطع تیر از بر تکیه‌گاه؛
پ- در طولی معادل دو برابر ارتفاع مقطع تیر از مقاطع بحرانی که در آن‌ها، در اثر تغییر مکان جانبی غیر الاستیک، امکان وقوع تسلیم آرماتور وجود دارد.
بند 9-21-2 فاصله حداقل و قلاب‌ها
جدول 9-21-1 (قلاب استاندارد برای مهار میلگردهای طولی آجدار در کشش)
بند9-21-4 وصله‌ی میلگردها یکی دیگر از بندهای پر سوال این فصل می‌باشد.
بند های پر سوال این فصل به صورت زیر است:
9-22-5-4 بتن ریزی در هوای سرد
9-22-5-5 بتن ریزی در هوای گرم
9-22-5-6-2 الزامات اجرایی درزهای ساخت انقباض و جدا کننده
9-22-5-7-2 الزامات اجرایی ساخت قطعات بتنی
9-22-6-4 جوش آرماتور
9-22-9-2الزامات اجرایی برای قطعات بتنی پیش ساخته
بند 9-22-10 قالب بندی
بند 9-22-11-3 ضوابط پذیرش مقاومت
بند 9-22-12-3 ارزیابی و پذیرش آرماتورها
توجه داشته باشید بندهای فوق و همچنین پیوست‌های انتهای کتاب و جداول موجود در پیوست‌ها، همگی مهم هستند و هر ساله سوالات زیادی از این بندها طرح می‌شود. لازم به ذکر است مهم بودن بندهای فوق دلیل بر بی‌توجهی به بقیه مطالب نمی‌باشد و ضروری است به کلیه مطالب کتاب مسلط باشید. اما بیشتر روی موارد مهم تمرکز کنید. در پکیج آمادگی آزمون نظارت و اجرای پاراسیویل می‌توانید با جزئیات دقیق‌تری با بندهای مهم آشنا شوید و تست‌های مهم هر بند را مرور کنید.
در این مقاله سعی شد مطالب مهم مبحث نهم خدمت شما دوستان عزیز ارائه شود. چراکه آشنایی با سرفصل‌های مهم در همه‌ی مباحث، بخصوص در مبحث نهم که سهم بالایی از سوالات آزمون را به خود اختصاص داده به شما کمک می‌کند تمرکز خود را روی این بندها بگذارید و در وقت خود برای مطالعه‌ی مباحث آزمون صرفه‌جویی کنید.
منبع: مبحث نهم مقررات ملی ساختمان
ممنونم از مطالب خوبتون . اگر کل مطالب مبحث نهم را دارید برام ایمیل کنید .ممنون