پایش نقشه چیست و چگونه انجام می شود؟

مدت زمان آموزش: 19 دقیقه

مدرس : مهندس امیرطه نوروزی

موضوع پایش نقشه یکی از مهمترین مباحث در ساخت و سازها می‌باشد که متاسفانه عدم توجه به این موضوع سبب شده است تا مشکلات بسیاری در اجرای ساختمان ایجاد شود. درحالیکه با کمی دقت و صرف زمان کوتاهی در ابتدای کار و قبل از شروع اجرا میتوان از مشکلات اجرایی و متعاقبا ضرر های مالی بسیاری برای کارفرما جلوگیری نمود ضمن اینکه دردسرهای اجرایی کار نیز برای ناظر یا مجری کمتر خواهد شد و حتی ممکن است  به صفر برسد. در این مقاله ابتدا به این موضوع می‌پردازیم که اصلا پایش نقشه چیست؟ چرا انجام آن ضروری است ؟ و چطور باید انجام شود؟ سپس به این سوال مهم پاسخ می دهیم که پایش نقشه ها وظیفه کیست؟ و آیا اساسا بی‌توجهی به آن تنها به این علت که وظیفه ما نیست؛ منطقی خواهد بود؟ در انتها نیز مشخص می‌شود که پایش نقشه ها علاوه بر فواید مستقیم (پولی) و غیر مستقیم (کمتر شدن دردسرهای پروژه) برای پروژه، کارفرما، مجری و مهندس ناظر چطور می تواند به اعتبار یک مهندس در هر جایگاهی کمک کند به طوری که سرآغازی برای پیشرفت های کاری او در آینده باشد.

پایش نقشه چیست و چطور انجام می شود؟

پایش نقشه باید قبل از شروع عملیات اجرایی انجام شود به این معنا که در درجه اول نقشه های برق، مکانیک، معماری و سازه با یکدیگر انطباق داده می‌شوند و ایرادات آن ها تعیین می‌گردد. درگام بعد باید انطباق تمام نقشه ها با اجرا و سپس با مقررات ملی بررسی ‌شود. بنابراین پایش نقشه عبارت است از انطباق نقشه های چهارگانه با یکدیگر، با اجرا و همچنین با مقررات ملی. زیرا گاهی ممکن است یک موضوع در مقررات ملی مجاز شمرده شود اما در اجرا قابلیت اجرایی نداشته باشد. پس کسی که کار پایش نقشه انجام می دهد علاوه بر مهارت نقشه خوانی و تسلط بر بندهای آئین نامه باید به اجرا نیز مسلط باشد چرا که بسیار پیش می آید که آئین نامه موضوعی را در پروژه می پذیرد اما ما به عنوان مهندس می‌گوییم از نظر اجرایی این مورد غیرممکن یا بسیار سخت است به عبارت دیگر پایش نقشه یعنی یک گام فراتر از آئین نامه.

بدیهی است مواردی که باید در پایش نقشه ها مورد توجه قرار گیرند بسیار زیاد است و پوشش همه این موارد در این مقاله نمی‌گنجد اما در اینجا هدف ما این است که شما به سرنخ های مهمی در کسب دانش در این زمینه دست یابید. کار پایش نقشه همان چیزی است که مهندس یاسر عمادی نیز همیشه بر اهمیت آن تأکید داشته و دارند و در چندین جلسه در دوره آموزشی سیویل من (از فونداسیون تا بام نظارت ساختمان) به طور مفصل و با بررسی چندین نقشه اجرایی به این موضوع پرداخته اند تا به دانش کاملی در پایش نقشه برسید البته با کسب تجربه و پیدا کردن ایرادات اجرایی در چند نقشه واقعی می توانید به مهارت، سرعت و دقت خوبی در این زمینه دست یابید.

چرا پایش نقشه مهم است؟ با ذکر مثال

به مثال های مهم و کاملا اجرایی و کاربردی زیر توجه کنید این موارد بخش هایی از کار پایش نقشه هستند که یک مهندس در عمل انجام می دهد پس هر کدام از آنها می‌تواند برایتان یک کلید باشد:

چالش های مهم اجرایی در سازه بتنی

مثلا گاهی در ستون ها درصد تراکم قابل قبولی از دید آئین نامه داریم ( آئین نامه حتی جاییکه اورلب داریم تا 4 درصد تراکم آرماتور را می پذیرد) اما کسی که کار اجرا کرده باشد می‌داند که با این درصد آرماتور کار ویبره زدن یا بتن ریزی با مشکل روبه رو خواهد شد و یا نصب سنجاقی ها سخت می‌شود بنابراین این مشکل را قبل از آنکه عملیات اجرا فرا برسد می‌بیند و برای آن راهکار پیدا می کند این راهکار می تواند اجرایی یا بر اساس طراحی سازه و یا ترکیبی از هر دو باشد. بنابراین گاهی ممکن است سخن مقررات ملی اجرایی نباشد پس نیاز هست که نقشه ها (برق، سازه، معماری و...) را یکبار با یکدیگر و یک بار با اجرا و یک بار با آئین نامه چک نماییم.

بیشتر بخوانید: طراحی سازه چیست؟

یکی از موارد مهمی که در هر پروژه ساختمانی باید انجام شود، پایش نقشه ها است. در این پادکست مهندس امیرطه نوروزی مدیریت مجموعه آموزش مهندسی عمران پاراسیویل به همراه مهندس یاسر عمادی ناظر سازه و مدرس دوره آموزش نظارت ساختمان  به بررسی این موضوع در پروژه های ساختمانی پرداخته اند.